Zgodnie z Rozporządzeniem MEN z dnia  22 lutego  2019 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.

Zatem każdy nauczyciel na podstawie analizy dokumentacji ucznia, jego wytworów, analizy sprawdzianów, postępów, ale także na bazie obserwacji i konsultacji z innymi nauczycielami i specjalistami dostosowuje wymagania edukacyjne.

Podstawowym celem dostosowania wymagań jest przede wszystkim wyrównanie szans edukacyjnych uczniów oraz zapobieganie wtórnym zaburzeniom sfery emocjonalno-motywacyjnej. 

Dostosowanie polega przede wszystkim na modyfikacji procesu edukacyjnego, umożliwiającego uczniom sprostanie wymaganiom.

Obszary dostosowania obejmują:

– warunki procesu edukacyjnego tj. zasady, metody, formy, środki dydaktyczne,

– organizację nauczania (np. posadzenie ucznia słabosłyszącego w pierwszej ławce),

– warunki sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności (metody i formy sprawdzania i kryteria oceniania).

Dla kogo zatem konstruujemy dostosowania?

• dla ucznia  posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego – na podstawie tego orzeczenia oraz ustaleń zawartych w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym,
• posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania – na podstawie tego orzeczenia;
• posiadającego opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się lub inną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, wskazującą na potrzebę takiego dostosowania – na podstawie tej opinii;
• nieposiadającego orzeczenia lub opinii wymienionych w pkt 1–3, który jest objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole – na podstawie rozpoznania indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia dokonanego przez nauczycieli i specjalistów;
• posiadającego opinię lekarza o ograniczonych możliwościach wykonywania przez ucznia określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach wychowania fizycznego – na podstawie tej opinii.

Dostosowania konstruowane przez nauczycieli powinny dotyczyć głównie form i metod pracy z uczniem, zdecydowanie rzadziej treści nauczania. 

Nie mogą polegać na takiej zmianie treści nauczania, która powoduje obniżanie wymagań wobec uczniów z normą intelektualną. Nie oznaczają pomijania zagadnień zawartych w podstawie  programowej, tylko ewentualne realizowanie ich na poziomie wymagań koniecznych lub podstawowych.

Nie mogą prowadzić do zejścia poniżej podstawy programowej, a zakres wiedzy i umiejętności powinien dać szansę uczniowi na sprostanie wymaganiom kolejnego etapu edukacyjnego.

Przykłady zapisów dostosowań, które ułatwią pracę z uczniem ze SPE.

• Nie odpytywanie ucznia z czytania głośnego przed zespołem klasowym
• Dzielenie zadań na etapy.
• Przygotowywanie i wykorzystywanie wklejek z dłuższymi notatkami.

• Wizualizacja treści i poleceń.
• Możliwość przeliczania i wykonywania zadań na konkretach.
• Naukę wiersza rozłożyć na fragmenty i zezwolić na zaliczanie częściami.
• Pozwalanie uczniowi na zapoznanie się z lekturą za pomocą audiobooków.
• Przygotowywanie planów aktywności i krótkich instrukcji.
• Odwoływanie się do znanych uczniowi sytuacji z życia.
• Pokazywanie użyteczności poznawanych treści i praca metodami poglądowymi.
• Praca z szablonami i schematami zadań.